Muied had jarenlang ernstige slaapproblemen: "Ik zag het leven niet meer zitten"

Muied Jamshad (20) had als kind een stapeltje Donald Duck stripboeken onder zijn bed verstopt. "Ik viel toen al vaak pas erg laat in slaap, en dan kon ik nog wat lezen om de tijd te doden," vertelt hij. "Ik had toen maar weinig slaap nodig om de dag erna fit te zijn. Ik zag er geen kwaad in."

Maar naarmate Muied ouder wordt, beginnen zijn slaapproblemen hun tol te eisen. Als hij op de middelbare school zit, ligt hij steeds vaker en langer wakker. "In die periode ging het heel erg slecht. Zo was ik soms zelfs dagen achterelkaar wakker," legt hij uit. "Ik stortte helemaal in. Ik kwam steeds verder van de realiteit af te staan; ik ging amper naar school, sliep terwijl iedereen door ging met zijn dag en lag juist in alle stilte uren eenzaam wakker. Ik was toen pas vijftien jaar oud."

Er een nachtje over slapen

Maar waarom is slapen eigenlijk zo belangrijk voor onze lichaam en geest? "Slaap heeft meerdere functies. We kunnen simpelweg niet zonder slaap," legt neurobioloog en slaapexpert Koko Beers uit. "Zo komt je lichaam tot rust tijdens het slapen en gaat je afweersysteem juist aan de slag," legt Koko uit. "Het vult je energie aan, verlaagt stress en herstelt je spieren en cellen."

Ook de hersenen blijven druk bezig. "Je hersenen krijgen een wasbeurt terwijl jij onder de wol ligt. Jouw hersencellen krimpen, waardoor er meer hersenvocht door je hersenen kan stromen. Hierdoor kunnen afvalstoffen afgevoerd worden. Slapen houdt je hersenen dus schoon en geeft de ruimte om de volgende dag weer nieuwe informatie op te nemen."

"Daarnaast is slaap ook heel belangrijk voor de verwerking van alles wat jij overdag hebt meegemaakt. Alle belangrijke informatie die je moet onthouden, wordt goed opgeslagen en de rest wordt uitgegumd," gaat Koko verder. Verder heeft slaap ook een positieve invloed op je emoties. "Als jij iets naars hebt meegemaakt, verwerken jouw hersenen dit tijdens je slaap. Na een nacht erover slapen kun je beter relativeren en kun je de emoties een plek geven."

Tekst gaat verder onder de afbeelding

Geen oog dicht

Iedere avond gaat Muied op hetzelfde tijdstip naar bed, in de hoop dat hij een goede nachtrust zal hebben. "Als ik geluk had, lag ik vóór drie uur 's nachts te slapen en kon ik genoeg uren meepakken om de volgende dag naar school te gaan," vertelt hij. Maar het kwam vaak voor dat hij hele nachten naar het plafond lag te staren. "Uiteindelijk hoorde ik de vogels fluiten en de eerste metro's langsrijden. Het was dan al een half zes 's ochtends en ik had dan nog geen oog dicht gedaan."

Als Muied een aantal uur later naar school moet, probeert hij wakker te blijven. "Als ik dan tóch in slaap viel, werd ik niet meer wakker van mijn wekker. Het maakte niet uit hoe vaak of hard hij afging. Ik sliep overal doorheen."

Donkere periode

Door de slaapproblemen en vermoeidheid lukt het Muied niet om mee te gaan in het dagelijkse leven. Zijn schoolwerk lijdt hieronder. "Ik had genoeg motivatie en vond school heel erg belangrijk. Maar door mijn slaapproblemen miste ik veel lessen. Ik liep uiteindelijk te ver achter op de rest," vertelt Muied. Hij gaat van de havo naar het vmbo en wisselt van school. Muied voelt zich niet gesteund door zijn docenten. "Ze geloofden niet dat het probleem dieper lag. Er werd gewoon vanuit gegaan dat ik lui was, geen motivatie had of bewust te laat naar bed ging."

Tekst gaat verder onder de afbeelding

"Het ging steeds slechter met mijn mentale gezondheid. Ik verloor vrienden en de druk vanuit school was groot," gaat Muied verder. Er wordt vaak tegen hem gezegd dat hij het zelf aan het verpesten is. "In die periode was school voor mij het allerbelangrijkst. Ik had het gevoel dat ik nooit goed genoeg was, ook al deed ik zo mijn best. In die tijd zag ik het leven niet meer zitten."

"Ik vroeg mij af wat ik nog deed op deze wereld. Ik voelde mij niets waard," vertelt hij. Een paar goede vrienden geven hem de steun die hij nodig heeft. "Dankzij hen heb ik mijzelf niets aangedaan. Maar ik kijk erop terug als een hele donkere periode."

Daglicht en slapen

Hoe goed jij 's nachts slaapt, hangt van af van verschillende factoren. Een onderzoek, waarbij het DNA van 1,3 miljoen mensen is onderzocht, is gebleken dat slapeloosheid deels veroorzaakt kan worden door erfelijkheid. Slapeloosheid komt voor in de familie van Muied.

Echter speelt gedrag ook een grote factor. Zo is het belangrijk dat je overdag genoeg beweegt, goed eet en drinkt en een vaste bedtijd hebt. "Maar er zijn ook zeker mensen, zoals bij Muied, waarbij de oorzaak minder duidelijk is en het probleem lastiger is om aan te pakken. Zij doen overdag alles goed, maar slapen alsnog belabberd," vertelt Koko.

Er zijn twee processen die je slaap regelen, één daarvan is je slaapdruk. Dit is de behoefte aan slaap van de hersenen. "Dit kun je zien als een zandloper die gedurende de dag vol raakt. Als deze helemaal vol zit, ben je moe genoeg om te gaan slapen."

"De tweede is je biologische klok. Dit zit in je hersenen en wordt volledig aangestuurd door daglicht," vertelt Koko. Deze biologische klok stuurt je slaap- en waakritme aan. "Wanneer het donker is, zoals in de avond, maakt je lichaam het stofje melatonine aan. Dit zorgt ervoor dat je moe wordt," legt ze verder uit. "In de ochtend, wanneer het weer licht is, bouw je de melatonine juist weer af. Dat is belangrijk om fit door de dag heen te komen."

Lichttherapie

Uiteindelijk trekt Muied aan de bel en vraagt hij om een doorverwijzing naar het HMC Slaapcentrum in Den Haag. Hij begint hier met lichttherapie. Tijdens deze behandeling wordt de biologische klok verschoven door middel van een felle kunstlicht lamp.

Twee weken lang volgt Muied een strak slaapschema en maakt hij gebruik van de lamp. "Ik moest steeds later naar bed toe gaan. De eerste dag stapte ik om drie uur ’s nachts in bed. Elke dag werd dit anderhalf uur later. Dit ging mij best goed af, het waren tijden waar ik al aan gewend was," legt hij uit. Door de verschuiving in het tijdstip wordt de biologische klok van Muied beetje bij beetje verzet. "Verder in de behandeling moest ik om 21:00 opstaan of juist om 17:00 naar bed gaan. Dit was heel erg gek, aangezien mijn moeder en zus dan bijvoorbeeld net klaar waren met avondeten."

Tekst gaat verder onder de afbeelding

De behandeling valt hem zwaar. "Ik was nog steeds heel vermoeid, en soms zelfs nog meer dan voorheen. Ik moest iedere dag achttien uur wakker zijn en zes uur slapen. Dit had heel veel effect op mijn lichaam," legt hij uit. "Mijn immuunsysteem kreeg een zware klap te verduren. Ik kreeg last van ontstekingen aan mijn ogen en had koorts. Probeer dan nog maar eens in een felle lamp te kijken of niet je bed in te kruipen."

Ondanks de tegenslagen, zet Muied door. "Ik wist dat als ik op zou geven, dat ik alles op lange termijn zou gaan verpesten. Mijn slaapproblemen hadden al te veel van mijn leven beïnvloed. Dat wilde ik niet meer. Ik bleef doorbijten."

Na de therapie is het slaap-waakritme van Muied als het ware gereset. Hij kan dan weer op tijd in slaap vallen, ligt niet meer de hele nacht wakker en wordt de dag erna fris wakker.

Beter maar niet opgelost

Er is veel dat je zelf kan doen om je slaapritme te verbeteren. Maar helemaal oplossen? Dat is niet voor iedereen weggelegd. "Het is helaas zo dat er voor een groep mensen nog steeds geen behandeling is die de slaapproblemen volledig weghaalt," vertelt Koko. "Het kan altijd beter worden, maar het slapen blijft dan altijd een valkuil."

Momenteel wordt er onderzoek gedaan waarom dit per persoon zo kan verschillen. "Er wordt gekeken waarom behandelingen bij sommigen onvoldoende resultaat geven, terwijl andere wel voorgoed afscheid kunnen nemen van het verstoorde slaapritme."

Popelen om te gaan slapen

De lichttherapie heeft Muied geholpen. Het gaat steeds beter met hem. "Ik kwam langzaam maar zeker in een goed slaapritme. Toen het mij eenmaal lukte om op tijd in slaap te vallen en in de ochtend fit op te staan, stond ik iedere dag opnieuw te popelen om te gaan slapen," vertelt hij. "Ik kon mijn leven eindelijk weer op de rails krijgen."

Het is inmiddels drie jaar geleden dat Muied bij het slaapcentrum om hulp vroeg. "Ik heb nog wel wat mindere periodes gehad, maar mijn slaapritme blijft stabiel." Toch blijven de slaapproblemen zijn dagelijkse leven beïnvloeden.

"Na mijn behandeling ben ik gaan studeren. Niet veel later bleef ik nachten wakker, al was dit niet zo regelmatig en heftig als eerst. Ik haalde goede cijfers, maar omdat ik maar een bepaald aantal lessen mocht missen kon ik de opleiding niet halen," vertelt hij. Stress is hierin een grote factor voor hem.

Hij focust zich nu volledig op de winkel die hij samen met zijn vader heeft. Later wil hij ook graag een eigen bedrijf opzetten. "Door mijn slaapproblemen kan ik niet mee met het schoolsysteem. Dit is natuurlijk heel jammer, maar ondanks de tegenslagen probeer ik er alsnog het beste van te maken."

Wil jij meer weten over het verhaal van Muied? Bekijk dan hier de documentaire Tegen de Tijd.

Zit je niet lekker in je vel of zie je het leven (even) niet meer zitten? Neem dan contact op met MIND Korrelatie.

Daar vind je ook informatie over een
slaapstoornis of slapeloosheid.