3FM nieuws

"Apartelingen geven kleur aan de samenleving!"

  1. Nieuwschevron right
  2. "Apartelingen geven kleur aan de samenleving!"

Waarom het fout is dat we mensen steeds sneller afwijkend noemen.

Ze zat op de fiets door Groningen toen het idee bij haar binnenzeilde. Een festival om een ode te brengen aan apartelingen in onze samenleving, dat was het idee van Laura Batstra, hoofddocent orthopedagogiek aan de Rijksuniversiteit Groningen.

Tolerantie zonder schoppen

Zo gezegd, zo gediggiediggiedaan, want eind 2015 was daar het festival Apaart in Groningen, met muzikanten als Meindert Talma, professoren als Peter de Jonge (bekend van de site Hoe Gek Is Nederland), dichters en historici.

"Het was stampvol," zegt Laura. "We wilden op een leuke manier pleiten voor meer tolerantie van de apartachtige medemens. Dus niet vanuit de ivoren toren van een universiteit overal tegenaan schoppen en de criticus zijn. Apartelingen geven juist kleur aan onze samenleving, je moet er toch niet aan denken dat die er niet meer zijn?!"

Meindert Talma - 'Stadskabouter'

Om deze inhoud te tonen moet je toestemming geven voor social media cookies.

Nauwere normen

Kennelijk constateert Laura een gebrek aan tolerantie voor mensen die anders zijn. "Aan de ene kant zijn we in Nederland ingericht op kinderen en jongeren die afwijken van de standaard, met speciaal onderwijs en zo. Maar ik heb wel het idee dat we mensen steeds sneller afwijkend noemen."

Hoe dat komt? Door de normen die steeds nauwer worden. "Het wordt steeds moeilijker om aan die normen te voldoen. En die normen of eisen bepalen we met ons allen, met de hele samenleving, en zijn dus niet zo makkelijk te veranderen."

Afrekencultuur

Volgens Laura zijn we in Nederland veel meer gaan meten en kwantificeren. "Basisscholen worden door de onderwijsinspectie afgerekend op Cito-scores, er worden getalletjes aan gehangen, die weer met elkaar worden vergeleken. Op die manier krijg je een competitie- en afrekencultuur.

"In mijn jeugd hadden leraren nog aardig wat vrijheid om creatief om te gaan met kinderen die anders waren dan de rest. Nu is dat veel moeilijker omdat leraren voor deze kinderen handelingsplannen moeten schrijven, die eerst moeten worden goedgekeurd."

Beneden gemiddeld

We zijn volgens Laura in Nederland steeds meer gericht op excelleren en uitblinken en zijn de afgelopen twintig jaar in een prestatiemaatschappij terecht gekomen. Hoewel Cito-scores iets zeggen over een beperkt aantal vaardigheden van kinderen, vooral rekenen en taal, worden ze wel steeds belangrijker.

"Dan kun je nog zoveel talenten hebben, wanneer je achterblijft met rekenen en taal word je beoordeeld als 'beneden gemiddeld'. Je zou veel breder moeten kijken, hoe vaardig ze zijn met hun handen, hoe goed ze zijn in sport of hoe creatief ze zijn. Doe je dat, dan zou je veel minder een afrekencultuur en dus 'verliezers' hebben."

Schreeuwerige koppen

Je ontkomt er ook niet aan. Ga maar eens voor het tijdschriftenvak staan in de supermarkt en de ene kop is nog schreeuweriger dan de ander. "10 TIPS OM JE BREIN TE TRAINEN!" "ZO KRIJG JE HET ULTIEME STRANDLICHAAM!" "IN 7 STAPPEN NAAR EEN BETERE RELATIE!" "ZO WORDT JE KIND NOG SLIMMER!"

"Alles is gericht op het beste uit jezelf of je kind halen," zegt Laura. "Dat is de informatiestroom die van alle kanten op je afkomt. En als de mogelijkheid bestaat om iets te verbeteren, dan wil dat eigenlijk zeggen dat je het ook móet verbeteren. Want het kan toch?!"

Jezelf verfraaien

Neem nou het schoonheidsideaal. Je weet wel, het ultieme vrouwen- en mannenlichaam dat je ziet in reclames en films en dat veel mensen nastreven. "Er zijn ook steeds meer mogelijkheden om jezelf te verfraaien," zegt Laura. "Eerst was dat met make-up, maar tegenwoordig is het doodnormaal om ook een cosmetische ingreep te doen."

Daardoor worden we steeds 'mooier' met ons allen. "Maar de gemiddelde eis van schoonheid stijgt evenredig, dus de groep die niet aan de eis voldoet blijft even groot. Er is altijd een groep die van de norm afwijkt, de eisen worden alleen hoger. Dat zie je ook als je Miss World van nu en dertig jaar geleden tegenover elkaar zet."

Hoe voorkom je ADHD?

In 2012 publiceerde Laura het boek Hoe Voorkom Je ADHD? Door De Diagnose Niet Te Stellen. Dat boek deed nogal wat stof opwaaien, want hoe haalde ze het in haar hoofd om zoiets te beweren? Ouders met ADHD-kinderen verketterden haar en ook door de psychologische wetenschap werd ze neergezet als kwakzalver.

"Er zijn geen aanwijzingen dat het gedrag van kinderen echt is veranderd de laatste twintig jaar. Wat wel is veranderd is dat we druk en ongeconcentreerd gedrag steeds eerder ADHD noemen. Met alle vooroordelen en medicatie die daarbij hoort. Dat baarde me zorgen en daarom schreef ik er een boek over."

Pills don't teach skills

Laura bleek geen kwakzalver maar een visionair, want in 2014 kwam de Gezondheidsraad met een rapport waarin de noodklok werd geluid over de toename van het aantal ADHD-diagnoses in Nederland en de verviervoudiging van het Retalin-gebruik, het medicijn dat wordt voorgeschreven bij ADHD.

"Ritalin is geen wondermiddel," zegt Laura. "Op korte termijn maakt het kinderen rustig, maar uit geen enkel onderzoek blijkt dat het op lange termijn kinderen beter maakt. Terwijl de mensen opgroeien met het idee dat er iets mis met ze is. Geef je ze pillen dan onderdruk je het gedrag maar je leert ze niet om te gaan met hun gedrag, dat sommigen afwijkend noemen."

Waar ligt het nou aan?

Maar zijn mensen met ADHD anders? "Ligt eraan hoe je ADHD ziet," zegt Laura. "ADHD is een stempel voor mensen met ongeconcentreerd en hyperactief gedrag. Ze zijn in die zin anders omdat wanneer je in onze samenleving leeft en je moeite hebt met concentreren, dat dit als problematisch kan worden ervaren."

Maar ligt dat aan het gedrag of aan de samenleving? "Ik behandelde eens een jongen uit Suriname. Daar was hij ook al een actief jochie, maar dat gaf niet omdat de schooltijden in Suriname korter zijn en hij veel buiten was waar hij zijn energie kwijt kon. Eenmaal in een flatje op vier hoog in Nederland en in ons schoolsysteem werd datzelfde gedrag pas een probleem."

Anders inrichten

Kortom, of je anders bent, hangt sterk af van wat we in de maatschappij belangrijk vinden. Wanneer je ADHD-achtige kenmerken hebt, dan kun je minder snel voldoen aan onze prestatienormen.

"We leven in een kenniseconomie, waarin het draait om diploma's, die moeilijker zijn te behalen als je je slecht kunt concentreren. Je kunt deze mensen ziek noemen of je kunt kijken hoe je de maatschappij inricht zodat mogelijkheden ontstaan voor deze mensen om ook een bijdrage te kunnen leveren."

Niet meer volstoppen!

En daar heeft uiteindelijk iedereen baat bij, volgens Laura. Veel mensen die een bijdrage hebben geleverd aan onze westerse maatschappij, kwamen op school niet zo goed mee.

"Types als Lemmy van Motörhead, Lady Gaga, J.K. Rowling en veel cabaretiers waren als kind anders dan de rest, maar zij kregen toen nog de kans om hun talenten te ontwikkelen. Die hadden nou al lang het stempel ADHD opgeplakt gekregen en waren volgestopt met medicijnen. Wie weet hoe ze dan terecht waren gekomen?"

Lees ook:
>> Doe de test: Hoe normaal ben jij?
>> Luister naar het verhaal van Marleen (20)
>> Van 'karbonade' tot beroemd dichter
>> Time to Slow Down! Maar echt!

Ster advertentie
Ster advertentie