Coens reisblog deel 7

COLOMBIA DAG 7

De dag begint met een zonnetje, en dat is voor hier redelijk uniek. Gisteren is ons verteld dat de zon in Pasto bijna nooit schijnt vanwege de hoge bergen en vulkaan rondom de stad. Na een snel ontbijt hebben we om 8:00 uur afgesproken op het kantoor van de ICRC. Hier krijgen we van Oscar Ivan een briefing over dit gebied. Zo is de omgeving van Pasto het grootste gebied van Colombia waar cocaïne wordt verbouwd en geproduceerd. Na de informatie rijden we naar een grote legerbasis aan de rand van de stad. Het Rode Kruis helpt slachtoffers van seksueel geweld, maar probeert ook in gesprek te blijven met het leger en andere groeperingen om ze uit te leggen dat het verboden is om sex te hebben met een meisje dat jonger is dan 15 jaar, of een vrouw te dwingen tot seks. Na een tijdje te hebben gewacht bij de poort en diverse mensen toestemming moeten geven mogen we doorrijden. Het is een groot terrein waar overal gewapende soldaten oefeningen aan het doen zijn. Ze kijken net zo nieuwsgierig naar ons als wij naar hen. Als we uit de Rode Kruis auto stappen vang ik het woord 'gringo's' op. Gringo is een term die in Latijns-Amerika wordt gebruikt voor Amerikanen, maar het wordt ook vaak gebruikt voor buitenlanders uit Europa, vooral om hun blonde haar, blauwe ogen en blanke huid. Voordat we aanwezig mogen zijn bij de bijeenkomst die het Rode Kruis hier organiseert moeten we even langs bij de grote baas van het leger. In zijn kantoortje wisselen we wat beleefdheden uit en vraagt hij ons een paar woorden in koor na te zeggen. Hierna lopen we naar de overdekte ruimte waar inmiddels zo’n honderd soldaten klaarzitten.

Oscar Ivan, de man die ons vanmorgen uitleg gaf over deze omgeving, staat voor de militairen. Het gaat over de rol van het leger in conflictsituaties en hun rechten en plichten daarbij. Zo mogen ze een gewonde tegenstander niet dood schieten. De militairen luisteren aandachtig en doen actief mee. Ze vragen waarom er zo streng wordt opgetreden tegen militairen terwijl guerrilla’s hun gang kunnen gaan. Ze vinden het duidelijk een oneerlijke situatie. Als het onderwerp seksueel geweld aan de orde komt ontstaat er consternatie in de zaal. Het lijkt alsof ze dit niet graag willen horen. Als wordt uitgelegd dat seks onder 15 jaar niet is toegestaan komen er vragen als "ook niet als het van de ouders mag?", of "en wat als het meisje zelf toenadering zoekt?". Oscar Ivan vraagt de militairen of ze weten van gewelddadige verkrachtingen van vrouwen. Er wordt gezegd dat de FARC dit soort dingen doet. En er heerst verbolgenheid want, zeggen ze "guerrilla's mogen doen wat ze willen, terwijl wij ons aan allerlei strenge regels moeten houden."

We danken de militairen en enkele willen nog even op de foto met die 'gringo's' uit Nederland. Daarna stappen we weer in de wagen en rijden naar de uitgang. Her en der trainen groepen militairen en zijn schoten te horen. Terug in de stad gaan we langs bij één van de koffiehuizen van Sylvana en haar man, het echtpaar dat we gisteren hebben gesproken. Het is leuk om hun eigen zaakje te zien en we krijgen allemaal een drankje en proeven de zelfgemaakte empanadas, hun specialiteit. Ze smaken heerlijk! Trots laat Sylvana de keuken zien waar op dat moment hard wordt gewerkt. Fijn om te zien dat het haar goed gaat na de traumatische gebeurtenissen in haar leven. Na een uurtje te zijn langsgewenst rijden we naar een plek verderop in de stad voor een afspraak met Nana.

We zitten al even te wachten tot Nana (25) binnenkomt. Ze is nu twee jaar in Pasto en werkt hier momenteel in een beautysalon. Ze verhuisde destijds van Cali naar Buenaventura om te werken bij een goudmijn. De mijn werd beheerd door één van de groeperingen. Toen een andere groepering naar de mijn kwam brak de ellende uit vertelt Nana hevig geëmotioneerd. Ze is door drie mannen verkracht, voor haar ogen zijn mensen vermoord en hun lichamen zijn in de rivier zijn gegooid. Ze vertellen Nana dat ze twee uur de tijd heeft om Buenaventura te verlaten en dat ze nooit meer terug moet komen. In blinde paniek is ze een uur gaan rennen naar haar huis, heeft haar baby van zes maanden opgehaald en is zo snel mogelijk de stad uit gevlucht om honderden kilometer verder, hier in Pasto, aan te komen. Zonder geld, zonder onderdak. Ze vraagt aan voorbijgangers geld en wordt opgemerkt door een vrouw die haar tijdelijk onderdak aanbiedt. Ze omschrijft deze vrouw als "een engel die op haar pad kwam". Later kreeg ze hulp van het Rode Kruis zodat ze een eigen dak boven haar hoofd kreeg en spulletjes om geld te kunnen verdienen met het lakken van nagels.

Nana is erg aangedaan en heeft zichtbaar moeite met het doen van haar verhaal. We proberen de heftigheid even te verlaten en vertellen dat we in het weekend hebben gedanst in een salsabar. Ze klaart zichtbaar op, ze is dol op salsa dansen. Haar ex-vriend is zelfs salsa-leraar. Die relatie is uitgegaan na alles wat haar is overkomen, ze kon het niet meer. Pas later in het gesprek komt aan de orde dat ze ook seksueel misbruikt is door familieleden. Dit gebeurde op jonge leeftijd en sinds haar twaalfde leeft ze alleen. Ze heeft nog nooit met iemand gepraat over wat haar is overkomen. Niet met haar familie, niet met vrienden. Pas twee weken geleden heeft ze haar verhaal toevertrouwd aan een psycholoog van het Rode Kruis. Ik vind het dan ook heel bijzonder en aangrijpend dat ze nu tegenover ons durft te delen wat haar is overkomen. "Ik doe dit voor de andere vrouwen in dit land. En dat jullie in Nederland weten wat hier gaande is", zegt Nana.

Na afloop van het gesprek brengen we Nana naar haar huis waar ze met haar zoontje woont. Hij geeft haar de kracht om door te gaan. Nana vertelt me dat ze geen enkel vertrouwen heeft in de mannen in Colombia en dat ze, als ze de mogelijkheid heeft, in de toekomst weg wil uit het land. Ze noemt Brazilië als optie om een nieuwe start te maken. Of ze daar ooit de financiële middelen voor heeft is nog maar de vraag. Eenmaal bij haar huis zwaaien we haar uit. Ik hoop dat het haar goed gaat en dat het haar lukt alles te verwerken wat ze heeft meegemaakt.

Naar de overige blogs van Coen