Hoe kies je in hemelsnaam een studie?
- Nieuws
- Hoe kies je in hemelsnaam een studie?
En welke rol kunnen je ouders hierbij spelen?!
Wil elke middelbare scholier zonder studiekeuzestress nu zijn of haar vinger opsteken?
...
Nee he?! Die bestaan nagenoeg niet. Voor 1 mei moet je al een studie hebben gekozen. Een gemiddelde HBO heeft 60 verschillende bachelors. Tijd om te switchen is er nauwelijks door het leenstelsel. Begeleiding vanuit school wordt door de werkstress van docenten alleen maar minder.
Tel daarbij op dat het brein op je zestiende nog niet eens is volgroeid en je begrijpt dat het eigenlijk niet te doen is om van tieners te vragen al een beslissing te maken die effect heeft op de rest van hun leven.
Voelt als verplichting
Het verklaart ook waarom de studie-uitval in het eerste jaar van vervolgstudies al ruim tien jaar rond de dertig procent ligt. Het was Annemiek van Kessel ook opgevallen. Zij is loopbaancoach en door de onverminderde studie-uitval schreef ze in 2010 samen met Marion van Hoof de Studiekeuzegids.
"Ik zag hoe mijn eigen kinderen werden begeleid op de middelbare school. Studiekeuze voelde als een verplichting: nog even wat invullen voor mijn studiekeuze, omdat het moet van school. Dat leek me niet de juiste motivatie. Toen dacht ik: Waar zijn die ouders? Dat zijn toch de opvoeders die hun kinderen goed kennen? Waarom spelen zij geen rol bij een studiekeuze?"
Scholen zijn te groot
Heleen Pelle van Bureau Buitenland (foto boven rechts) is het evenmin ontgaan dat jongeren van school weinig kunnen verwachten wat betreft studiekeuze. "Het is overduidelijk dat scholen er veel te weinig aandacht aan besteden. Decanen die vroeger hieraan een serieuze taak hadden, komen er tegenwoordig helemaal niet meer aan toe. Scholen zijn te groot geworden."
Door die keuzestress maken veel jongeren, zoals katten in het nauw, rare sprongen. Heleen begeleidt tieners met het nemen van een tussenjaar, maar ze is ook studiekeuzecoach. Ze zal pas een tussenjaar aanraden als de jongeren in dat jaar ook echt bezig zijn met het kiezen van een studie.
Onmacht van decaan
"Een tussenjaar kan een economisch motief hebben omdat het je behoedt voor een achteloze keuze. In het tussenjaar krijg je scherper voor ogen welke kant je op wil en kies je hopelijk beter, ook omdat je niet meer zo makkelijk kunt switchen."
Maar dat scholen tekort schieten, daar zijn Heleen en Annemiek het over eens. "Voor een decaan is bijna onmogelijk om op de hoogte blijven van alle studies die er zijn," zegt Heleen. "Decanen zijn ook vaak leraren, met een eigen lesprogramma. Het is denk ik onmacht van de decanen, ze krijgen de uren er niet voor."
Voor niemand leuk
Studie-uitval is voor niemand leuk. "Allereerst voor de student zelf," zegt Annemiek. "Als je ergens vol goede moed aan begint en na een paar maanden vind je het niet meer leuk, dat is een teleurstelling. Sommige mensen worden daar onzeker van. Je moet opnieuw gaan kiezen, ze lopen achter op hun vrienden die wel doorgaan. Dat is allemaal niet leuk."
Om nog maar te zwijgen van de financiële trammelant die studie-uitval oplevert. "Je hebt al een jaar collegegeld betaald en studieboeken en dat komt er allemaal nog eens bovenop als je weer een nieuwe studie kiest. Dat wordt langer lenen en meer geld betalen."
En de overheid kost het ook geld, zo blijkt. Annemiek: "Zes miljard ongeveer, lees ik overal. De grootste kosten worden gemaakt omdat de student, die een verkeerde keuze heeft gemaakt, langer niet beschikbaar is voor de arbeidsmarkt."
Wat wil ik?
Maar ja, wat doe je eraan? Het lijkt erop alsof het probleem niet kan worden opgelost. Ook Annemiek heeft de oplossing niet voorhanden. Toch geeft ze in haar boekje een aantal handvatten hoe jongeren wellicht tot een betere keuze kunnen komen wat betreft vervolgstudie.
"Je moet eerst bij jezelf te rade gaan. Waar ben ik voor gemotiveerd, wat zijn mijn interesses, hoe steek ik in elkaar, welke vaardigheden heb ik? Maar ook welke leerstijl, ben ik een doener of leer ik liever op een andere manier. Dus niet: welke studie ga ik kiezen, maar waar wil ik later mijn dagen mee willen vullen? Waar word ik blij van?"
Niet (te) sturen
Annemiek beseft dat op zo'n manier over jezelf nadenken niet eenvoudig is, zeker niet in je tienerjaren. Ouders kunnen hierbij een rol spelen. "Die kennen de kinderen goed en het hoort ook bij de opvoeding. Als je kinderen overal in begeleidt, waarom dan niet in het zoeken naar een studie?"
Maar dan moeten ze niet sturen. "Veel ouders vinden dat zij weten wat goed is voor hun kind en pushen ze die richting op. Dat levert eigenlijk alleen maar conflicten op."
Ouders kunnen zich het beste opstellen als coach: luisteren en vragen stellen in plaats van zeggen wat ze moeten doen. Wat vind je leuk? Waar heb je plezier in gehad? "Op die manier ontdek je waar hun motivatie zit. En ze vertellen hoe hun eigen keuzeproces is verlopen. Hoe ze het hebben aanpakt, of ze er blij mee zijn geweest en of ze het anders zouden aanpakken."
Kijk naar jezelf!
Maar je kunt ook je ouders vragen stellen over jezelf. Wat zie je in mij? Welke dingen deed ik vroeger met plezier en doe ik die nog steeds met plezier? Zo geef je als ouder inzicht in henzelf.
"Ouders moeten hun eigen ambities laten varen. Kijk eens naar jezelf, wat zijn je eigen keuzes, hoe denk je over je kinderen? De kern van mijn boek is dat ouders daar minder sturend en terughoudend moeten zijn. Dan kom je al een heel eind."
