David Bowie: De man die van de aarde viel

Niet alleen Sander is groot liefhebber van (de muziek van) David Bowie. Ook op de redactie van 3FM Online lopen er een paar rond, waaronder Roberto.

Geschreven door: Roberto Lobosco

Zo jammer dat Jezus niet bestaat. Of althans, dat-ie zich de laatste pak ‘m beet 2000 jaar niet openlijk met de aarde heeft bemoeid. Want dan had hij zijn kunstje met Lazarus van Bethanië, die hij volgens de Bijbel uit de dood opwekte, kunnen herhalen met David Bowie, wiens laatste single niet geheel toevallig 'Lazarus' heet.

Kroniek van een aangekondigde dood

Nu één van de grootste popsterren ooit is overleden, slaan muziekkenners zichzelf voor hun hoofd, omdat ze de enigszins cryptische aankondiging van zijn dood niet hebben zien aankomen. Want Blackstar, zijn allerlaatste album dat hij drie dagen voor zijn dood uitbracht, staat kennelijk vol met verwijzingen naar zijn dodelijke ziekte en het vooruitzicht dat hij er weldra niet meer zou zijn.

Toegegeven, hij had het feit dat de laatste achttien maanden van zijn leven bestond uit een niet te winnen strijd tegen kanker niet aan de grote klok gehangen. Dat Bowie voor de eerste keer in zijn 50 jaar durende carrière niet zelf op de cover stond, maar een zwarte ster, werd voor zijn dood nog afgedaan als één van de ontelbare kunstzinnige uitingen van Bowie. Eenmaal dood, werd dit opzienbarende feit meteen gelinkt aan zijn naderende einde en werden de tracks op Blackstar vanuit een ander perspectief bekeken.

Laat de vogel vrij

"Look up here, I’m in heaven." Tja, met de kennis van nu gaat die allereerste regel van 'Lazarus' door merg en been. En wat dacht je van de laatste regels? 'Oh I'll be free / Just like that bluebird / Oh I'll be free / Ain't that just like me." Dat de Salia-lijster (bluebird) een symbool is voor gevangenschap en daaraan gerelateerde vrijheid en loslaten is niet nieuw. Volgens The Guardian maakte schrijver/dichter Charles Bukowski dezelfde referentie in zijn gedicht 'Bluebird'.

The Man Who Fell To Earth

Bowie had er een handje van om referenties naar kunstwerken te maken. Zo is Lazarus ook de titel van een toneelstuk dat hij schreef. Het stuk gaat over de figuur Thomas Jerome Newton, de hoofdpersoon uit een science fictionroman uit 1963 van Walter Tevis, The Man Who Fell To Earth genaamd.

Bowie speelde in 1976 de hoofdrol in de gelijknamige film. Het toneelstuk, geregisseerd door de Nederlander Ivo van Hove, gaat verder waar de film en het boek destijds ophielden. Thomas Jerome Newton is inmiddels een oude man geworden en zijn verlangen naar de dood wordt steeds groter.

Naargeestig sprookje

Ook de eerste single van het album, het gelijknamige 'Blackstar', die Bowie in november 2015 uitbracht, zit - als je het wil - vol verwijzingen naar een naderend einde van de zanger. Een dode astronaut (Major Tom, I pressume?), wiens skelet in de ruimte zweeft, richting Mars wellicht?

Dubbele boodschap

Onze vrienden van 3voor12 doken op de dag van het nieuws van Bowie’s overlijden onmiddellijk in Blackstar op zoek naar verwijzingen en dubbele boodschappen. Zo vonden ze in de track 'Sue (A Season Of Crime)' de tekst 'Sue / The clinic called / The x-ray’s fine' veelzeggend. En dat hij in 'Dollar Days' als een mantra 'I'm trying to / I'm dying to' (of: 'I'm dying too') zingt, konden ze terecht ook niet los zien van zijn gevecht tegen kanker.

Het laatste couplet van het laatste nummer op Blackstar maakt vervolgens deze cirkel rond. 'Seeing more and feeling less / Saying no but meaning yes / This is all I ever meant / That's the message that I sent. I can't give everything / I can't give everything / Away.'