Dankzij K-pop lopen kids de platenzaak weer plat Dankzij K-pop lopen kids de platenzaak weer plat

‘Doe die zwarte maar! De S!’ ‘Er staat een groot boek, maar dat is 100 euro!’ ‘Nee, die kleine! Die holografische!’ In een onstuimige zee van tieners tetteren twee vriendinnen zenuwachtig naar elkaar. Ze staan ieder bij een eigen kast en zijn op zoek naar de mooiste K-popsnuisterijen. Al drie dikke dozen onder de ene arm, snel door het aanbod bladerend met de vrije hand. Het is een wat verwarrende gewaarwording in platenzaak FAME Megastore in Amsterdam: er stond net al een stoet van zo’n 200 geïnteresseerden voor de deur. In groepjes deden ze choreografieën uit hun favoriete videoclips na en wisselden ze liedjes uit, om bij opening van de winkel in een nerveus drafje de kelder in te sprinten.

Waarom zijn ze zo hysterisch? Voor een middag gewijd aan Zuid-Koreaanse pop. Er zijn niet eens artiesten aanwezig. Er zijn snacks en er is karaoke, maar het gaat vooral om de royale collectie – groter dan in elke andere Nederlandse platenzaak. ‘Dit is toch wat overdreven’, zegt een nuchter meisje van zeventien dat de trein vanuit Hoorn nam om erbij te zijn. Ze wijst op haar Iron Maiden-shirt. ‘Ik hou van K-pop, maar ben eigenlijk meer een rocker. Die fanbasis is zó anders. Ik kan hier niet zo goed tegen: iedereen wordt gek en staat te huilen en gillen, terwijl BTS hier helemaal niet is! Bij een concert van BTS ga ik ook huilen en gillen, natuurlijk, maar dan zíjn ze er tenminste.’

Dat het genre tegenwoordig hyperpopulair is, zal geen nieuws voor je zijn. Boyband BTS is het beste voorbeeld: de groep verbrak onlangs nog een YouTube-record toen nieuwe videoclip ‘IDOL’ in een enkele dag meer dan 56 miljoen keer werd bekeken, en verkoopt in Nederland lachend de Ziggo Dome uit. Maar dat platenzaken nu kids weten te trekken door k-pop-cd’s te verkopen? Dat is opmerkelijk.

Vindt ook Ricardo van Dijk, de vestigingsmanager van de MediaMarkt Amsterdam Centrum, waarin FAME huist. Met pretoogjes kijkt hij toe hoe de schappen worden geplunderd. Ze hebben inmiddels een volle acht meter aan Koreaanse pop staan, in totaal circa 350 artiesten en van de meeste meerdere titels.

Ja, vandaag is uitzonderlijk hectisch, maar sinds een jaar komen vrijwel elke dag zeker een stuk of twintig à dertig tieners over de vloer bij FAME. ‘Je herkent ze meteen. Ze komen de trap af en zien K-pop staan. Dan begint het al: zweten, bewegingen maken, helemaal verliefd kijken. Ze rennen door de zaak heen, terwijl onze “normale” klanten hier ook staan. Die staan echt te kijken: wat is dit voor een hysterie? Maar ze moeten er ook wel om lachen. Al die meiden zijn verliefd, wat wil je nog meer?’

De platenzaak weet al langer een jonge doelgroep te trekken door kindsterren als Shawn Mendes en Five Seconds of Summer uit te nodigen, maar deze K-poprage is van een heel ander kaliber, denkt hij. ‘En wij willen laten zien: streamen is leuk, maar het in je handen hebben is ook wat. Dat groeit steeds meer.’ Dat erkennen de vele fans in de winkel stuk voor stuk. Als je ze opbiecht dat jij geen cd-speler meer hebt, kijken ze je verwilderd en onbegrijpend aan. ‘Hoezo niet?! Je wil je cd’s toch luisteren?’

Tegelijkertijd gaat het vooral ook om de verpakking: k-pop-cd’s zitten zelden in een saaie jewel case, maar zijn meestal voorzien van posters, fotokaartjes en andere parafernalia. ‘Er zijn zelfs bands met tientallen leden, en voor elk lid een gepersonaliseerd soloalbum. De muziek is bij elke uitgave hetzelfde, het gaat puur om het kaartje dat erbij zit’, vertelt Van Dijk. Dat riekt naar uitbuiting van de fans, toch? ‘Tja, ik denk dat dat het lastige van het hele verhaal is. Ouders moeten daar natuurlijk een rol in spelen, je ziet dat er heel wat ouders mee zijn om het een beetje binnen de perken te houden. Het hoort bij de opvoeding: wees alert op je kinderen, zorg dat ze niet 26 cd’s kopen omdat ze 26 verschillende plaatjes willen hebben. Maar aan de andere kant: we treffen af en toe open verpakkingen in de winkel aan waar het kaartje uit is gehaald.’

Inmiddels zijn er meer Nederlandse platenzaken met een K-popcollectie. De Mediamarkt in Bijlmer ArenA natuurlijk, Velvet Music en Kroese, maar FAME is de echte pionier. Dat komt door FAME-medeoprichter en inkoper Jeroen de Ruiter. Al een kleine twintig jaar is hij op zoek naar het genre, vertelt hij een paar dagen later hyperenthousiast. ‘Je had in 1999 een Koreaans bandje dat HOT heette. FAME was toen nog onderdeel van Free Record Shop en had de slogan: “Alle sterren onder een dak.” Als ergens ter wereld een hype gaande was, gingen we erachteraan. Ik had als inkoper dan ook een vrijbrief: als je iets wil kopen, koop het maar.’ Via contacten in Hong Kong en Japan probeerde hij dus Zuid-Koreaanse pop te bemachtigen, maar dat lukte alsmaar niet. Ook toen FAME inkromp en vanuit de Kalverstraat naar Magna Plaza en later naar deze MediaMarkt verhuisde, bleef hij op zoek. Telkens kreeg hij nul op rekest. ‘Tot begin dit jaar, toen kreeg ik out of nowhere vanuit een groothandel in Miami een top 200 K-pop aangeboden. Ik snapte er niets van.’ Het is speculatie, maar De Ruiter heeft wel een verklaring: die groothandel is zijn bakermat van Zuid-Amerikaanse muziek. ‘Het schijnt dat Zuid-Korea had besloten dat K-pop maar eens globaal moest gaan. Op dat moment was reggaeton de grootste wereldwijde hype, dus vlogen ze heel wat reggaetonproducers naar Korea om met allerlei bandjes te werken.’ Die muziek kwam vervolgens ook weer in Zuid-Amerika terecht, en dus in Miami.

De volgende vraag: wat moest FAME met die top 200 doen? ‘Het viel me al op: er zitten dertien releases van BTS tussen, dus die ben ik maar gaan Googlen. Uiteindelijk heb ik van de meest populaire cd’s drie stuks ingekocht, van de rest een. Ik wist niet wat me overkwam toen ik de doos ging uitpakken: er zaten zoveel rare verpakkingen tussen. Die passen helemaal niet in de normale cd-bakken. We hebben toen twee hele wanden opgeofferd. In februari van dit jaar was dat.’ De jonge social media-medewerker van FAME, Iris, riep dat ze vooral op Twitter en Instagram moesten proberen de doelgroep te bereiken. ‘Dat hebben we geweten. Op een vrijdag begon ze te tweeten en weet ik wat, vanaf zaterdag werd de deur hier platgelopen.’ De Ruiter begint te schateren. ‘Ik koop al 28 jaar muziek in, maar dit is een bizar fenomeen dat ik nog nooit heb meegemaakt. Nou ja, misschien met de gekte van Buena Vista Social Club, toen heel Nederland opeens Cubaanse mannetjes in huis wilde hebben. Ik had al heel veel lol in mijn werk, dit maakt het nog veel leuker.’

De vele nieuwe klanten zette hij meteen maar op een stoel neer. ‘Hier heb je pen en papier, ga maar eens opschrijven wat je mist. Zo heb ik vellen vol met meisjeshandschrift.’ Het is een doelgroep die wordt neergezet als streamen, Netflixen en illegaal downloaden, maar ze komen nu massaal naar de winkel. Als ik dit aan mijn omgeving vertel, kijken ze alsof ze water zien branden.’ Nog zoiets: De Ruiter sluit het boekjaar bijna af. Aan het begin had K-pop een omzetaandeel van 0. ‘Nu van 10 procent, en dat ligt eigenlijk nog een stuk hoger omdat we het pas een halfjaar verkopen. Idioot mooi! Ik word ook gewoon blij van al die mensen.’

Het is inderdaad een vrolijk gezicht: al die jongeren die door de K-popkasten grasduinen. Vraag ze wat ze zo leuk vinden aan het genre, en je krijgt vooral antwoorden als: ‘Het maakt me blij!’ ‘Het is leuke muziek en ze zien er allemaal zo goed uit! ‘Het is gewoon superleuk!’ Een jongen van zestien uit Hoofddorp: ‘Bij mij op school zitten niet heel veel mensen die naar K-pop luisteren, dus ik ben wel origineel enzo. Het is wel supergaaf, en ja, de hele cultuur en de stijl… Ik vind het zo gaaf! Het is zo bijzonder!’ Een meisje van zestien uit Almere : ‘Het geeft me een goed gevoel als ik ernaar luister. Ik vind de taal heel erg mooi, en houd ook erg van Koreaanse drama’s. Die kijk ik al mijn hele leven. Waarom? Mijn moeder komt uit Kazachstan, waar heel veel Koreaanse mensen wonen. Zo ben ik langzaam K-pop in gerold.’

Een fan legt ondertussen uit: in Zuid-Korea zelf zijn de meeste fans ‘solo stan’. Dan wijd je je helemaal aan een enkele groep. In Europa zijn de meeste fans ‘multifandom’. ‘Wat de beste groep is?!’, reageert een ander meisje ontzet. ‘Dat kun je gewoon niet vragen. One Direction was vroeger dé boyband, maar in Korea heb je meer dan duizend One Directions. Alles en iedereen is helemaal… alle boybands zijn allemaal alles!’