Bij Eefje de Visser in Gent: ‘Ik voel de potentie’ Bij Eefje de Visser in Gent: ‘Ik voel de potentie’

Eefje de Visser stopt de sleutel in de voordeur van haar loft in de Gentse wijk Ledeberg. De grijze stadsrand is hier net overgegaan in het winkelgedeelte waar weinig ketens zich laten zien. Twintig meter verderop staat haar man en muzikaal partner Pieterjan Coppejans in overall voor de deur van de woning waar ze binnenkort in zullen trekken. Slechts een paar huizen naast de huidige, dat is een buitenkans, maar er moet nog het een en ander gebeuren. Eefje weet het: een verbouwing tijdens de releaseperiode van haar vierde plaat Bitterzoet is verre van ideaal, maar soms lopen de dingen zo. Het is voor het goede. De loft waar ze de afgelopen jaren heeft gewoond, zal nu volledig een studio worden. De afgelopen jaren was het deels studio, deels woonruimte. Al loopt het in de praktijk allemaal wat door elkaar. 

Ze wandelt binnen in de grote kamer waar verspreid synthesizers en keyboards staan. Het is een breed opgezette, open ruimte, met verschillende vloerverhogingen. Er zijn tafels en zithoekjes. De eettafel is enkele meters verwijderd van de slaapplek achterin, een matras op een verhoging. Het is een ruimte met een eigen wil. ‘Dat ik naar Gent kwam, heeft ook echt met dit huis te maken,’ zegt Eefje. ‘We konden er eerst samen met vrienden wonen. Daarna zouden we hem voor onszelf krijgen. Ik ben dol op huizen en vind het belangrijk om in een eigenzinnige plek te wonen. Dit is een superkaraktervolle loft. Ook al is het een rommelhok.’ 

Meteen ter verduidelijking: ‘Toen ik een relatie begon met Pieterjan wist ik dat hij niet naar Nederland zou verhuizen. Hij gaat er niet gelukkig zijn. Ik ben vaak verhuisd in Nederland en heb niet één plek waar ik iedereen heb. Hij heeft dat hier wel. Ook daarom ben ik er naar toe gekomen.’

Door die stap is de situatie ontstaan dat Eefje wakker kan worden en na een paar stappen aan haar muziek kan werken met degene die geluid en mix doet, want dat is het beroep van Coppejans. De vorige plaat Nachtlicht is hier gedeeltelijk opgenomen en de jongste ook. Bitterzoet is een album waar Eefje bewust de tijd voor heeft genomen. Het is een duidelijke vervolgstap. Nou heeft ze vanaf het begin al electronica in haar muziek verwerkt, alleen was het aanvankelijk zo subtiel dat het ondersneeuwde bij het beeld van zangeres met gitaar. Die aanblik komt nu uit een ver verleden. Bitterzoet baadt in toetsen en synths en trekt de luisteraar binnen in een diepdonkere roes. Haar Nederlandse teksten zitten in die klanken gewikkeld. Dit is waar ze naar op zoek was. Wie haar in 2018 solo zag optreden had al zo’n vermoeden. Eefje: ‘Ik wilde meer tijd pakken voor deze plaat, want ik moest wat dingen uitzoeken. Ik wilde mezelf niet herhalen. Ik merkte dat ik vast zat in bepaalde songschrijfmaniertjes. Ik moest veel uitproberen. Ook visueel, dat vind ik altijd belangrijk. Ik laat me ook inspireren door artiesten als Kate Bush, David Bowie en Björk. Maar door solo te toeren leerde ik vooral veel over synthesizers. De techniek van samples en drumcomputers.’ 

Zo kan het dat ze opeens ‘Stilstand’ heeft gemaakt, de meest uitgesproken elektronische track op Bitterzoet. De climax vol zit met dance-invloeden. Eefje: ‘Het is geen statement ofzo. Van zie, ik maak dance. Het is organisch gegaan, zoals alles op deze plaat. Het nummer is ontstaan bij de soundcheck van mijn soloshow en ik heb er lang in de studio mee zitten prutsen. Met een bepaalde plug-in kwam dit eruit. Het voelde wel extreem. Maar ik dacht: why not? Het is een zwaar nummer voor mijn doen. Niet door die climax, hij heeft gewoon een donkere vibe, zoals de hele plaat, hoewel er ook juist een lichtere kant te horen is. Ik denk dat ik bij Nachtlicht ook wel die kant op wilde. Maar die plaat heeft een introvertere kant.’  

(tekst gaat verder onder de video)

Ze heeft de afgelopen jaren muziek geluisterd waarvan de klank haar aanstond. Air, The Blaze, de soundtrack van Drive, Four Tet, opeens weer Tricky. Ze heeft het allemaal meegenomen.  Maar er zit ook een andere kant aan Bitterzoet. Eefje: ‘Qua songwriting zit er veel classic popmuziek in, helemaal bij ‘Terug’ en ‘De Parade’. Zoals Fleetwood Mac. Ik houd van popsongs zoals ‘I Wanna Dance With Somebody’ of ‘7 Seconds’ van Neneh Cherry en Youssou N’dour. Prachtig vind ik dat. Er zit een groot verdriet in, maar is ook voor een groot publiek. Het brengt veel mensen bij elkaar. De samenzang van Whitney Houston en Lionel Ritchie zit ook echt in mijn plaat. Maar dan gegoten in een mellow donker elektronisch ding.’

Eefje staat op, doet verschillende lampen in de ruimte aan en trekt het grote gordijn dat de ruimte in tweeën deelt dicht. We zitten de woonkant van het pand, in een zithoek bij de kachel (Eefje: “Ik ben echt een koukleum”). Er hangt rust aan deze kant van het gordijn, maar Eefje geeft meteen een winstwaarschuwing. ‘Gewoonlijk is het hier altijd chaotisch.’ De afspraak is dat aan deze kant van het gordijn niets wordt opgetreden. Maar aan de andere kant is het bijna altijd raak. Veel Belgische artiesten komen hier repeteren en opnemen. Ook als Eefje in het woongedeelte is. Wat ook daadwerkelijk gebeurt. Eefje: ‘Soms gaat het goed, maar soms komt het me de keel uit. Nu ben ik eraan toe om in een normaal huis te wonen. Er is geen gemiddelde dag hier. Er is nul procent sleur in ons leven. Er komen veel mensen over de vloer en ze blijven ook vaak logeren. De familie en vrienden van Pieterjan zijn er ook vaak. Het staat gewoonlijk vol met flightcases en versterkers. De videoclip voor ‘Oh’ is hier net opgenomen. Er wordt altijd heel veel verschoven. Ik heb het idee dat ik altijd aan het opruimen ben. Om enige structuur in ons leven aan te brengen.’ Ze grijnst. ‘Ik vind die chaos wel leuk. Ik loop er een beetje over te klagen, maar het is ook dynamisch. Het ontspoort volledig en daarna is het weer even opgeruimd.’

Eefje de Visser zal later in het gesprek benoemen dat tegenstelling een grote rol speelt in haar leven, haar fascinatie en ook op de plaat. Maar nu heeft ze er vast één: naast het genieten van rumoer en chaos heeft ze ook behoefte aan controle. Helemaal op carrièrevlak. Of in ieder geval: het gevoel dat het loopt zoals ze wil.

Op de vraag of Nachtlicht uit 2016 haar carrièretechnisch heeft gebracht wat ze hoopte: ‘Zeker. Het is mijn startpunt in België geweest. Die plaat was echt een succes hier. Maar ik heb het gevoel dat ik er meer uit had kunnen halen. Ik merk dat ik de dingen nu beter aanpak.’

Daarom heeft ze bij Bitterzoet voor de verandering gekozen. Ze is omringd door nieuwe mensen. Gaf ze haar platen vroeger altijd uit op haar eigen Eefjes Platenmaatschappijtje, nu is gekozen voor een major. Eefje: ‘Ik werkte altijd met een klein team. Ik zat overal bovenop. Ik kreeg er stress van. Ik kon niet achterover leunen. Mijn manager was ook mijn boeker en mijn platenmaatschappij. Hij deed alles. Maar ik wilde een groter vangnet. Ik was daar aan toe. Ik wilde weer headroom krijgen om bezig te zijn met videoclips, samenwerking met choreografen, de band.’ Haar grote voorwaarde werd door de major ingewilligd: volledige vrijheid, ook op visueel vlak. Eefje: ’Dat is de enige manier waarop het zou werken. Anders zou ik het niet hebben gedaan.’ 

Eefje heeft nu een nieuwe, vrouwelijke manager waarmee het klikt. Er is een verstandhouding. Een paar woorden en alles is duidelijk. Het management valt onder Musickness, dat ook bands als dEUS, Balthazar en Tamino onder zich heeft. Eefje: ‘Nieuwe mensen, daar leer je veel van. Ik zat een beetje vast en nu is er een frisse wind doorheen. Dat is belangrijk. Ik heb het gevoel dat ik iets in handen heb. Ik wil dat supergoed doen. Ik voel de potentie en ik raak geïnspireerd om nieuwe dingen door te voeren. Ik kan wel voor de veilige weg gaan, maar dat helpt me niet vooruit. En ik ben nu op een leeftijd en op een punt in mijn carrière dat ik vooruit wil. Waarom zou ik me daarin laten tegenhouden? Ik heb al veel fijne samenwerkingen in m’n carrière gehad, maar dit team voelt op dit moment heel goed.’ 

(tekst gaat verder onder de foto)

Eefje laat zich in ieder geval niet tegenhouden door landgrenzen. België is natuurlijk voorstelbaar: ze woont er en de taalbarrière is in Vlaanderen afwezig. Eefje: ‘Ik word hier superveel gedraaid op de radio en in Nederland eigenlijk niet. Mensen vinden mijn teksten hier misschien net iets minder vreemd.” Maar Eefje heeft het vizier nog internationaler staan. Ze vertelt over optredens die ze in het verleden al in het buitenland heeft gegeven, wat positieve ervaringen opleverde in landen als Oostenrijk, Denemarken en Polen. De komende tijd kan de reiskoffer ook worden ingepakt omdat steden als Berlijn, Kopenhagen en Warschau wachten. Ze houdt Bitterzoet dan zelfverzekerd onder de arm, want Eefje heeft dan wel een Nederlandstalige maar ook zeker een internationale plaat gemaakt. Eefje: “Ik heb altijd naar een internationaal geluid gezocht. Dat zit al in de manier waarop ik met Nederlandse uitspraak omga. Daarin zoek ik naar het Engelstalige gevoel. De teksten zitten in deze taal wat minder op de voorgrond. Nederland heeft de traditie dat je heel erg naar de teksten moet luisteren en de productie ervoor wijkt. Daar heb ik niet zoveel mee.’ Vandaar dat haar vocalen op Bitterzoet bewust diep in de elektronische mix zijn gestopt. Eefje: ‘Tekst is zeker een extra dimensie en geeft diepgang aan de muziek. Maar ik wil het liefst dat het een muzikale trip is. Waarbij die extra tekstdimensie er na een paar luisterbeurten uitkomt.’

Ze heeft al gemerkt dat het buitenland zich niet per definitie laat afschrikken door een Nederlandstalige plaat. De reacties komen van luisteraars over de hele wereldbol. Versprokkeld, dat wel. Amerika, Frankrijk, Turkije, en niemand die vraagt om haar teksten te vertalen. Eefje: ‘Wij luisteren ook naar Rosalía, Laura Pausini en Sigur Rós. Dat we het niet verstaan, maakt niet uit. Er komt iets over. Het gevoel dat je weet waarover iemand het heeft. Maar mensen zijn natuurlijk altijd vrij om het in Google Translate te gooien.’

Toch heeft ze de poging gedaan, tijdens het maken van Bitterzoet. Ze heeft teksten in het Engels vertaald. Want hoe klinkt zoiets? Eefje: ‘Ik dacht, laat ik het eens doen. Maar het wordt geforceerd. Heel letterlijk en clichématig ook. Ik moet me in allerlei bochten wringen om het ritmisch en klankmatig te doen kloppen. Het wordt er niet beter op. De Nederlandse taal klopt wel omdat het uit mijn eigen fantasie komt.’

Maar wat zegt Eefje eigenlijk op Bitterzoet? Voor wie op keurige verklaringen in drievoud geprint zit te wachten, zegt ze alvast dit: ‘Als ik het uitleg wordt het zo banaal en plat. Op de plaat kan ik dingen op een interessante manier verwoorden. Ik probeer een romantische, filmische manier van de harde werkelijkheid te laten zien. Zo is het leven boeiender.’ 

Wat in ieder geval terugkomt, zijn de tegenstellingen. Ze is erachter gekomen dat die vroeger ook al in haar teksten zaten en ook in de laatste twee albumtitels Nachtlicht en Bitterzoet. Dat bitterzoete zit ook in een bekend fenomeen dat vele kanten heeft. Eefje: ‘Bitterzoet is inderdaad ook een link naar alcohol. De smaak ervan. Alcohol heeft iets geweldigs, maar ook iets nachtmerrie-achtigs. We willen los komen en elkaar dichter bij laten komen. Tegelijk is het iets waar je ziek van wordt. Die dubbelzinnigheid vind ik mooi. De wereld wordt minder scherp. Blurry. Als je de scherpte van de realiteit afhaalt, wordt hij interessanter. De letterlijke realiteit vind ik saai om te gebruiken in mijn muziek. Ik wil op de plaat ook een trippy beleving. Een roes. Die functie heeft muziek ook. Mensen hebben dat nodig.’

Ze heeft het op de plaat over zichzelf, maar ze blijft ook om zich heen kijken zoals te horen is in het eerder genoemde ‘Stilstand’. Eefje: ‘Dat is existentiële shit. Je kunt als mens in je schulp kruipen. Sommigen komen tot bloei, anderen niet. Ik vind dat interessant. Omdat er altijd iets is wat je omhoog trekt en naar beneden haalt. Dat laatste maakt mensen passief en besluiteloos. Ik zie dat om me heen. Die kant zit in iedereen. Het is een frustratie voor mij om mensen te zien die in die veilige situatie blijven. Het is een gevaarlijke plek om te zijn. Dat is waar depressie en het donkere zit. Het niet vooruit kunnen.’

Op de vraag of zij ook vast kan zitten: ‘Oh my god. Dat is… persoonlijk voor mij. Zoiets vertel je alleen je soulmate.’
Later: ‘Ik heb leed gehad, zoals iedereen. Maar ik kan het pijnlijke omzetten in muziek. Daarmee verzacht ik het.’
Nog later: ‘Het is een plaat over relaties. Over afstand en nabijheid. Over hoe dichtbij je mensen kunt laten. Het gaat er ook over dat het nooit genoeg is. Dat je altijd uit de situatie wilt komen. Als je binnen zit, wil je buiten zijn. Als je ladderzat bent, wil je scherp zijn. Als je scherp bent, wil je zat zijn. Het gaat erover dat je niet met de dingen om kunt gaan zoals ze gewoon zijn. Zelf kan ik nu veel meer gelukkig zijn met wat er is. Dat is lang niet gelukt.’

Tot slot: ‘Op deze plaat uit ik dingen die ik niet zo makkelijk zeg in mijn normale leven. Ik denk dat mensen zich er wel in herkennen. Al is het maar in een paar zinnen. Het is niet zo moeilijk te begrijpen volgens mij.’

Eefje de Visser doet het gordijn weer open en loopt over de vloer waar de laatste maanden veel is gerepeteerd. Nu weer met eigen band. Daar zit bijvoorbeeld drummer Klaas de Somer van J. Bernardt en Pomrad in maar ook Daan Schepers van Bazart omdat hij bassist maar ook een echte synthesizerman is, wat past bij Bitterzoet. Maar ook ligt de focus op de vocalen. Bij de achtergrondzangeressen heeft ze goed gelet op stemgeluid en lichaamshouding, want het hele plaatje moet kloppen, achter de schermen maar op het podium uiteraard ook. Eefje wijst naar de overall die op een kist ligt. Grijnzend: ‘Dat gaat nu mijn middag worden.’ Zo gaat ze naar buiten. Werkend aan alweer het volgende nest.